BONE MINERAL DENSITOMETRY (BMD)

Apakah itu Bone Mineral Densitometry (BMD)?

• BMD adalah salah satu ujian yang menggunakan sinar-X rendah untuk menguji kepadatan mineral tulang dengan mengukur berapa banyak kalsium dan lain-lain jenis mineral yang berada di kawasan tulang anda.
• Ujian ini juga boleh membantu anda mengesan osteoporosis dan meramalkan risiko keretakan tulang anda.

Gambar 1 : Gambarajah pemeriksaan BMD dijalankan

Sumber : http://benvieworld.blogspot.com/2010/07/bone-mineral-density-test.html

Bagaimanakah untuk mendapatkan pemeriksaan ini dan dimana?

• Apabila anda datang berjumpa dengan doktor yang merawat anda, doktor tersebut akan menentukan samada anda memerlukan pemeriksaan ini.
• Sekiranya perlu, doktor tersebut akan membuat permohonan pemeriksaan menggunakan Borang Permohonan Pemeriksaan Radiologi.
• Pemeriksaan ini terdapat di hospital-hospital KKM yang terpilih.

Bila pemeriksaan BMD diperlukan?

• Pemeriksaan BMD diperlukan untuk:
  • Mengenalpasti kehilangan tulang dan osteoporosis
  • Melihat keberkesanan ubat osteoporosis
  • Meramalkan risiko keretakan tulang

• Anda digalakkan menjalani pemeriksaan BMD sekiranya mempunyai kecenderungan untuk mendapat osteoporosis, iaitu jika anda
  • Seorang wanita berumur 65 tahun ke atas
  • Seorang lelaki berumur 70 tahun ke atas

• Seorang wanita berumur 65 tahun kebawah dan lelaki berumur 50 hingga 70 tahun adalah berisiko tinggi mengalami osteoporosis jika mengalami:
  • Tulang patah yang disebabkan oleh aktiviti biasa (patah kerapuhan).
  • Artritis Reumatoid kronik, penyakit buah pinggang kronik dan gangguan makanan yang menyebabkan berat badan yang rendah.
  • Menopaus awal (sama ada daripada sebab semula jadi atau pembedahan).
  • Sejarah rawatan hormon untuk kanser prostat atau kanser payudara.
  • Kehilangan ketinggian yang ketara (tanda keretakan mampatan dalam tulang belakang).
  • Perokok
  • Sejarah keluarga mengalami osteoporosis.
  • Mengambil ubat corticosteroid (Prednisolone, methylprednisolone) setiap hari selama lebih daripada 3 bulan.
  • Mengambil penggantian hormon tiroid.
  • Pengambilan alkohol yang berlebihan (lebih 3 gelas sehari).
• Anda dicadangkan menjalani pemeriksaan BMD setiap tahun. Walau bagaimanapun kajian baru-baru ini menunjukkan bahawa sesetengah wanita mungkin boleh menunggu masa yang lebih lama antara ujian saringan mereka. Anda dinasihatkan berbincang dengan doktor mengenai kekerapan saringan yang sesuai.

Sebelum pemeriksaan BMD

• Berhenti mengambil ubat ubatan yang mengandungi kalsium dan multivitamin berbentuk pil sehari sebelum tarikh pemeriksaan.
• Juru X-ray akan menerangkan kepada anda tentang pemeriksaan yang akan dilakukan.
• Sila maklumkan kepada Juru X-ray sekiranya anda mengandung atau disyaki mengandung.
• Anda perlu memakai pakaian hospital yang disediakan.
• Berat badan dan ukuran tinggi anda akan diambil sebelum baring di atas meja pemeriksaan.
• Bagi wanita yang telah menopaus, perlu memaklumkan umur mencapai menopaus.

Semasa pemeriksaan BMD

• Anda akan diminta untuk baring di atas meja pemeriksaan BMD.
• Juru X-ray akan memposisikan anda seperti meluruskan badan dan memastikan badan anda dalam kedudukan yang betul.
• Scanner dan meja akan bergerak semasa pemeriksaan dijalankan.
• Pemeriksaan dilakukan pada bahagian pinggul, tulang belakang, pergelangan tangan dan keseluruhan badan.

Gambar 2 : Contoh keputusan BMD Dual-energy X-ray absorptiometry (DXA) of lumbar spine (A) femur, (B) bone mineral density

Sumber : http://dx.doi.org/10.11005/kjbm.2012.19.1.53

Selepas pemeriksaan BMD

• Tiada penjagaan khusus diperlukan.
• Anda akan dibenarkan balik.
• Jika ada sebarang masalah, hendaklah dimaklumkan kepada Juru X-ray yang bertugas.

Laporan pemeriksaan BMD

Semua imej yang dihasilkan akan diteliti oleh Pakar Radiologi dan laporan akan disediakan.

• Keputusan, yang disebut sebagai T-skor, adalah berdasarkan kepada ketumpatan mineral tulang seorang sihat berumur 30 tahun berbanding dengan nilai anda sendiri. Skor sifar (0) dianggap ideal.
• National Institute of Health (NIH) Resource Center US mengeluarkan garis panduan untuk mengukur kepadatan tulang :
  • Biasa :  antara 1 dan -1
  • Jisim tulang yang rendah (osteopenia) :  -1 kepada -2.5
  • Osteoporosis :  -2.5 atau lebih rendah
  • Osteoporosis yang teruk :  -2.5 atau lebih rendah dengan keretakan tulang

Rujukan

1. http://benvieworld.blogspot.com/2010/07/bone-mineral-density-test.html
2. http://dx.doi.org/10.11005/kjbm.2012.19.1.53
3. http://www.healthline.com/health/bone-mineral-density-test#Overview1